Ryszard Mocha
główny inżynier ekolog
Oczekiwania i świadomość użytkowników obiektów w obszarze zrównoważonego budownictwa jest z roku na rok coraz większa.
Szczególną rolę spełnia tu certyfikacja zrównoważonego budownictwa. Dzięki certyfikacji nabywca lub użytkownik obiektu otrzymuje informacje w zakresie jakości wykorzystanych materiałów budowlanych, zastosowanych technologii, energochłonności.
Certyfikacja w branży deweloperskiej stała się narzędziem silnie wpływającym na konkurencyjność realizowanych obiektów. Budynki posiadające certyfikaty gwarantujące spełnienie bardziej rygorystycznych wymogów, czy osiągnięcie wyższego poziomu certyfikatu z pewnością ułatwia pozyskanie nabywcy lub najemcy. Rosnące koszty energii elektrycznej, ogrzewania oraz wzrost pozostałych kosztów eksploatacyjnych kieruje klientów właśnie w kierunku obiektów mogących się pochwalić certyfikacją w zakresie zrównoważonego budownictwa.
Doświadczenia z okresu pandemii Covid-19 uwrażliwiły nabywców obiektów i użytkowników na kolejne kwestie związane ze zdrowiem, bezpieczeństwem i komfortem, czego odpowiedzią było rozpowszechnienie się nowej certyfikacji - WELL Health & Safety Rating™, opracowanej przez International WELL Building Institute™ (IWBI) z siedzibą w USA.
Certyfikacja budynków staje się coraz powszechniejsza, a przez to, że jest przeprowadzona przez niezależne jednostki to stanowi bardziej wiarygodną informację o budynku niż prospekt dewelopera. Rynek oczekuje obiektów efektywnych energetycznie, nowoczesnych, prozdrowotnych i komfortowych. Tym samym wymogi certyfikacji są najlepszą mobilizacją do stosowania optymalnych rozwiązań architektoniczno-budowlanych, instalacyjnych w porównaniu do obowiązujących regulacji prawnych.
Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC opracowało raport „Zrównoważone certyfikowane budynki. Raport 2022”1 będący analizą certyfikacji zrównoważonego budownictwa. Wynika z niego, że powierzchnia użytkowa certyfikowanych budynków w Polsce w ciągu roku wzrosła o 24% i wynosi już 28,6 mln m2, a liczba certyfikowanych budynków wynosi już prawie 1400. Najpopularniejszą jest certyfikacji BREEAM stanowiąca aż 81%, następnie LEED - 16% wszystkich budynków. Autorzy raportu wskazują, na to że certyfikacja budynków staje się już standardem, co jest efektem rosnącej świadomości środowiskowej inwestorów, użytkowników i nabywców budynków i lokali. Jak podaje raport – certyfikaty takie ja LEED, BREEAM czy WELL są gwarantem tego, że budynek jest efektywny energetycznie i bezpieczny dla zdrowia jego użytkowników. Największy udział wśród certyfikowanych budynków maja obiekty biurowe (48%), następnie budynki branży logistycznej (29%), handlowe (13%). Sektor mieszkaniowy zwiększył udział w certyfikowanej powierzchni do 9%, a kolejne udziały należą do budynków zamieszkania zbiorowego i oświatowych. Największy wzrost certyfikacji zanotowała branża magazynowo-przemysłowa. W przypadku obiektów biurowych warto zaznaczyć, że w 2021 roku w Polsce aż 87% nowoczesnej powierzchni biurowej było powierzchnią certyfikowaną. Wg raportu od kilku lat wszystkie powstające w Polsce nowe inwestycje biurowe podlegają certyfikacji wielokryterialnej.
Polska jest liderem w Europie Środkowo-Wschodniej pod względem liczby certyfikowanych budynków z liczbą 1359 obiektów, gdzie na drugim miejscu w tej kategorii są Czechy z liczą budynków 562.
Ważnym elementem w certyfikacji budynków jest ocena materiałów budowlanych i wykończeniowych, która odnosi się nie tylko do deklarowanego składu – np. w BREEAM materiały budowlane powinny mieć europejskie aprobaty techniczne, a w LEED – amerykańskie. Uwzględniane są czynniki decydujące o wpływie materiałów na środowisko2, takie jak:
- skład, im bardziej naturalny tym wyżej punktowany;
- trwałość, im dłuższa tym lepiej;
- sposób pozyskiwania – polecane są materiały z surowców wydobywanych nierabunkowo i ze źródeł odnawialnych;
- brak odpadów w procesie wydobycia, produkcji oraz w czasie budowy;
- wpływ na jakość powietrza wewnętrznego, w tym jak najmniejsza emisja lotnych związków o niekorzystnym wpływie na zdrowie lub środowisko naturalne;
- nie narażanie użytkowników budynków na szkodliwe działanie substancji czyszczących i konserwujących podczas użytkowania;
- sposób pakowania, najlepiej bez opakowań albo w opakowaniu wielokrotnym lub pochodzącym z recyklingu;
- dostępność, najwięcej punktów otrzymują materiały regionalne, produkowane w najbliższej okolicy, by zminimalizować transport na budowę;
- łatwość utylizacji, przy czym najbardziej premiowana jest możliwość ponownego wykorzystania lub biodegradacji;
- prostota użycia, polecane są materiały, do których wbudowania w obiekt nie trzeba używać ciężkiego sprzętu, generującego zarówno koszty jak i emisję CO2 do atmosfery.
W ocenie wyrobów i urządzeń wykorzystanych do budowy dokonuje się oceny w kategoriach oszczędności wody, gdzie premiowane są wszystkie materiały, rozwiązania techniczne i urządzenia oszczędzające wodę. W kategorii jakości powietrza wewnętrznego punktowane są materiały wykończeniowe, które mają badania potwierdzające brak w ich składzie szkodliwych substancji chemicznych.