Cena emisyjna – definicja, mechanizmy i znaczenie w emisji papierów wartościowych
Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie notowane są akcje setek spółek, a każda z nich ma określoną cenę. Kiedy firma decyduje się na emisję nowych akcji lub obligacji, musi ustalić, po jakiej cenie będą one sprzedawane na rynku pierwotnym – jest to tak zwana cena emisyjna. Warto sprawdzić, czym ona jest oraz co decyduje o ostatecznej cenie papierów wartościowych.
Najważniejsze informacje o cenie emisyjnej
· Cena emisyjna akcji czy obligacji jest ustalana podczas ich emisji na rynku pierwotnym.
· Cena rynkowa nie musi być taka sama jak cena emisji.
· Cena wyjściowa papierów wartościowych ustalana jest przez zarząd spółki, który współpracuje zwykle z domem maklerskim lub doradcą finansowym. W przypadku akcji zarząd ten przygotowuje propozycję ceny emisyjnej i poddaje ją pod zatwierdzenie walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy.
· Cena emisyjna obligacji ustalana jest przez emitenta samodzielnie. Decyzja wymaga podjęcia uchwały o emisji obligacji.
Cena emisyjna w obrocie papierami wartościowymi
W obrocie papierami wartościowymi możemy mówić o wielu cenach i przypisywanych im wartościach. Dotyczy do stawki, po jakiej spółka akcyjna sprzedaje akcje na rynku pierwotnym, jak i cena obligacji, tj. papierów dłużnych.
Uwaga!
Cena emisyjna dotyczyć może zarówno akcji, czyli papierów wartościowych potwierdzających udział w kapitale zakładowym spółki akcyjnej, jak i obligacji – papierów wartościowych dłużnych. Na bazie obligacji spółka może zaciągnąć dług u inwestorów (obligatariuszy).
Czym jest cena emisyjna i jaka jest jej rola na rynku pierwotnym?
Cena emisyjna to stawka, po której papiery wartościowe są sprzedawane na rynku pierwotnym. Innymi słowy, zgodnie z nią zbywane są akcje w obrocie pierwotnym.
Analogicznie, cena emisyjna obligacji to taka, po której te papiery wartościowe są sprzedawane ich pierwszemu nabywcy, w momencie emisji.
Cena emisyjna a wartość nominalna akcji – kluczowe różnice
Cena emisyjna nie jest tym samym, co wartość nominalna akcji. Czym się różnią? Pierwsza wartość oznacza cenę sprzedaży akcji w pierwszej ofercie. Natomiast wartość nominalna to wielkość kapitału akcyjnego, który przypada na jedną akcję.
Cena nominalna określa udział akcji w kapitale zakładowym spółki. Pokazuje, ile w momencie jej powstania za akcje zapłacili wszyscy założyciele.
Uwaga!
Prawo spółek handlowych zabrania określania ceny emisyjnej poniżej wartości nominalnej.
Rodzaje wartości akcji – porównanie
Każda akcja może być określona pod względem różnych wartości. Mamy: cenę nominalną, emisyjną, rynkową oraz wartość księgową. To terminy podobne, ale oznaczające coś zgoła innego.
Wartość nominalna, emisyjna, księgowa i rynkowa – charakterystyka
Sprawdź w tabeli, czym charakteryzują się poszczególne wartości, za pomocą których można opisać akcje spółki.
Cecha | Wartość nominalna | Wartość emisyjna | Wartość księgowa | Wartość rynkowa |
Definicja | Wartość formalna akcji zapisana w statucie spółki. Określa udział jednej w kapitale zakładowym spółki. | Cena, po której akcje są sprzedawane na rynku pierwotnym. | Wartość majątku netto, która przypada na jedną akcję. To odzwierciedlenie wartości spółki w oparciu o dane z bilansu. | Bieżąca cena, czyli taka, po której aktualnie akcje są sprzedawane na rynku wtórnym. |
Zasady ustalania | Ustalana jest przez założycieli spółki na etapie jej tworzenia. Suma wartości nominalnych wszystkich akcji równa jest kapitałowi zakładowemu. | Określana przez spółkę w prospekcie emisyjnym. | Oblicza się ją jako iloraz kapitału własnego spółki (aktywa minus zobowiązania) i liczby wyemitowanych akcji. | Jest ustalana dynamicznie, w zależności od tego, jakie jest zainteresowanie na giełdzie. |
Uwagi | Polskie prawo dopuszcza możliwość, aby wartość ta wynosiła minimum 1 grosz. | Wartość ta może, ale nie musi być równa nominalnej. Jeśli jest wyższa, to różnica między emisyjną a nominalną zasila kapitał zapasowy spółki. | Wartość ta nie uwzględnia bieżących warunków rynkowych. | Wartość zależy od wielu czynników dotyczących samej spółki, która emitowała akcjie, jak i od otoczenia. |
Mechanizmy ustalania ceny emisyjnej
Kiedy dochodzi do ustalania ceny emisyjnej, najpierw w spółce prowadzone są konsultacje z doradcami finansowymi. W tej roli dobrze sprawdzają się banki inwestycyjne. Pod uwagę brane są takie kwestie jak:
· bieżąca i przewidywana sytuacja finansowa spółki emitującej akcje,
· wartość księgowa spółki,
· ogólny stan koniunktury rynkowej,
· ogólny stan rynku wtórnego – czy jest hossa, czy bessa,
· wartość akcji innych spółek z branży,
· przewidywane wykorzystanie środków uzyskanych z emisji akcji.
W procesie określenia właściwej dla danej spółki i jej akcji stawki emisyjnej pod uwagę brane są:
· analiza finansowa,
· metoda stałej lub zmiennej ceny,
· badanie popytu na akcje, tzw. book-building,
· metoda dutch auction (aukcja holenderska).
Kiedy spółka chce emitować akcje w ramach oferty publicznej, musi zebrać się walne zgromadzenie, które podejmuje uchwałę związaną z przeprowadzeniem jej i ubieganiem się o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu na rynku wtórnym. Walne zgromadzenie podejmuje m.in. uchwałę o emisji papierów wartościowych w drodze oferty publicznej.
Cena emisyjna nie może być ani zbyt wysoka, ponieważ emisja może nie dojść do skutku, ani zbyt niska, ponieważ spółka nie uzyska oczekiwanych wpływów z emisji.
Ciekawostka!
Cena emisyjna nie musi być jednolita. Spółka może ustalić inną cenę dla drobnych inwestorów, oraz nabywców dużych pakietów akcji, stosować obniżone dla gwarantów emisji.
Istnieją dwie główne metody ustalania ceny emisyjnej – stałej lub zmiennej ceny. Pierwsza polega na tym, że inwestorzy nabywają emitowane papiery wartościowe po stałej cenie. Określa ją emitent w porozumieniu ze swoim doradcą. Spółka może uzyskać dzięki temu stałą kwotę kapitału, pod warunkiem że sprzeda wszystkie wyemitowane akcje.
Druga metoda polega na tym, że inwestorzy, zainteresowani kupnem akcji spółki – emitenta, przystępują do przetargu. Dochodzi do ustalenia ceny na podstawie ofert, które zgłaszają. Metodę często określa się jako przetargową.
Cena emisyjna może być określona na bazie metody book-building, którą realizuje emitent we współpracy z domem maklerskim. Co to znaczy?
Book-building to proces, który obejmuje badanie popytu na akcje spółki wśród wybranych inwestorów instytucjonalnych. Przeprowadza się go, aby określić optymalne parametry emisji, tj. ceny emisyjnej akcji oraz ostatecznej wielkości oferty. Wszystko po to, aby obie wartości zapewniły spółce maksymalne wpływy przy obecnych warunkach rynkowych i zainteresowaniu inwestorów.
Kolejna metoda ustalania ceny emisyjnej nosi nazwę dutch auction. Cena emisyjna ustalana jest na wstępie na wysokim poziomie i stopniowo się ją obniża, aż do chwili, gdy znajdzie się wystarczająca liczba nabywców. Pozwala na dostosowanie ceny do popytu.
Agio emisyjne – nadwyżka ceny emisyjnej nad wartością nominalną
Agio to różnica pomiędzy ceną emisyjną i wartością nominalną akcji. To mechanizm księgowania nadwyżki ceny emisyjnej nad ceną nominalną. Sprawia on, że wielkość kapitału własnego, jaka przypada na jeden udział (akcję), nie musi się pokrywać z ceną, jaką nowi udziałowcy zapłacili za pojedynczą akcję.
Jeśli cena emisyjna zostanie ustalona na kwotę wyższą niż nominalna wartość, powstaje różnica, która odkładana jest na kapitał zapasowy spółki.
Cena emisyjna obligacji
Inwestorzy giełdowi mogą kupować zarówno akcje, jak i obligacje, czyli papiery wartościowe dłużne, przy których także występuje cena emisyjna. Zgodnie z nią emitent sprzedaje obligacje nabywcom – obligatariuszom. Będzie to cena, jaką zapłacisz, jeśli zechcesz kupić te papiery wartościowe na rynku pierwotnym.
Na cenę emisyjną papierów wartościowych dłużnych wpływają:
· popyt na obligacje, czyli ile jest osób zainteresowanych ich zakupem,
· wielkość oprocentowania obligacji – ile dają zarobić inwestorom,
· wartość nominalna – jaki kapitał jest pożyczany w ramach pojedynczej obligacji,
· wartość księgowa spółki – ile wynosi jej wartość,
· bieżąca sytuacja finansowa emitenta,
· ogólny stan koniunktury rynkowej i rynku wtórnego.
Uwaga!
Cena emisyjna obligacji może być równa wartości nominalnej albo wyższa lub niższa. Od tej wartości nominalnej naliczane są odsetki, czyli Twoje wynagrodzenie jako obligatariusza.
Cena nominalna obligacji to wartość, po jakiej wykupi je emitent.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące ceny emisyjnej papierów wartościowych
Co zalicza się do papierów wartościowych?
Do papierów wartościowych zaliczamy: akcje, obligacje, weksle, certyfikaty inwestycyjne, listy zastawne, warranty subskrypcyjne oraz instrumenty pochodne. Każdy z tych instrumentów ma określoną cenę emisyjną podczas wprowadzania na rynek.
Kto kupuje papiery wartościowe?
Papiery wartościowe nabywają zarówno inwestorzy indywidualni, jak i instytucjonalni (fundusze inwestycyjne, emerytalne, firmy ubezpieczeniowe, banki). Cena emisyjna stanowi kluczowy czynnik decyzyjny przy zakupie.
Kto może ustalać cenę emisyjną akcji i obligacji?
Cenę emisyjną ustalać może zarząd spółki, który często współpracuje z ekspertami z domów maklerskich lub z doradcami finansowymi. To zarząd przedstawia walnemu zgromadzeniu propozycję, ile wyniesie taka cena, i metodę jej ustalenia. Później akcjonariusze zatwierdzają je podczas walnego zgromadzenia. Cenę emisyjną można ustalić w ramach uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy.
Źródła:
https://www.gpw.pl/statystyki-gpw
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Obligacje+i+akcje_17588.pdf
https://www.gpw.pl/slownik-terminow-gieldowych/25?ph_main_02_start=show
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Akcje_i_instrumenty_pochodne_2478.pdf
https://www.dbc.wroc.pl/Content/24175/dudycz_dzialalnosc_inwestycyjna.pdf