Warszawa, 24.11.2025 r.
Transformacje energetyczna na Dolnym Śląsku: rusza nabór do pilotażu dla spółdzielni energetycznych
Po serii konsultacji technicznych, analiz i spotkań z gminami, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, wspólnie z partnerami, ogłasza nabór
do Pilotażowego Programu Wsparcia Spółdzielni Energetycznych o wartości 5 mln zł. To odpowiedź na rosnące potrzeby samorządów, które poszukują sposobów na obniżenie kosztów energii, zwiększenie efektywności i wzmocnienie lokalnej gospodarki poprzez rozwój energetyki obywatelskiej.
Przygotowanie programu poprzedziły szerokie konsultacje społeczne – od analiz potencjału energetycznego gmin Dolnego Śląska po spotkania z ekspertami technicznymi, operatorami, uczelniami
i przedstawicielami lokalnych społeczności.
Dlaczego spółdzielnie energetyczne?
Spółdzielnie energetyczne to nowoczesna forma współpracy samorządów, mieszkańców i lokalnych przedsiębiorstw, które wspólnie wytwarzają, dystrybuują i zużywają energię odnawialną w ramach jednej, lokalnej struktury organizacyjnej. Ich zadaniem jest tworzenie zbilansowanego miksu energetycznego,
w którym produkcja, magazynowanie i zużycie energii są wzajemnie zorganizowane – z korzyścią dla uczestników i dla systemu elektroenergetycznego.
– Chcemy, aby Dolny Śląsk stał się regionem, w którym spółdzielnie energetyczne nie są projektem teoretycznym, lecz stanowią praktyczne narzędzie lokalnego bezpieczeństwa i rozwoju. Jesteśmy przekonani, że transformacja energetyczna to nasza wielka szansa oraz inwestycja w suwerenność energetyczną. Stworzyliśmy rozwiązania techniczne i organizacyjne, które pozwolą zainicjować rozwój energetyki obywatelskiej – tłumaczy Paweł Łapacz, Prezes WFOŚiGW we Wrocławiu.
W ramach pilotażu spółdzielnie są projektowane w ścisłej współpracy z operatorem systemu dystrybucyjnego, co zapewnia zgodność techniczną i bezpieczeństwo pracy sieci. Jednocześnie wypracowywana jest struktura organizacyjna i finansowa, która pozwala takim wspólnotom budować zdolność kredytową i inwestycyjną, nie obciążając przy tym budżetów gmin. To podejście łączy aspekt społeczny z biznesowym — tworząc stabilne, lokalne modele energetyki obywatelskiej.
Efekt wielostronnej współpracy
Pilotaż jest efektem wielostronnej współpracy trzech kluczowych partnerów instytucjonalnych:
- WFOŚiGW we Wrocławiu – inicjatora i koordynatora programu, odpowiedzialnego za finansowanie, doradztwo i nadzór nad realizacją,
- TAURON Dystrybucji – partnera technicznego, który wspiera proces bilansowania energii
i opracowanie modeli funkcjonowania spółdzielni w oparciu o dane sieciowe, - Banku Ochrony Środowiska (BOŚ Bank) – partnera finansowego, zapewniającego doradztwo ekonomiczne oraz narzędzia dla gmin i spółdzielni energetycznych.
W ramach pilotażu wprowadzono kilka nowatorskich rozwiązań, m.in. oświadczenie operatora sieci o możliwościach przyłączeniowych wydawane jeszcze przed uzyskaniem warunków przyłączenia, opinie ekonomiczne przygotowywane przez analityków BOŚ Banku, a także finansowanie inwestycji oparte na zabezpieczeniu w przyszłych obrotach spółdzielni energetycznych, co pozwala odciążyć budżety gmin i ułatwić start nowych projektów.
– Program ten to szansa na rozwój lokalnej energetyki i udział w transformacji energetycznej. Dzięki współpracy z WFOŚiGW po raz pierwszy w Polsce, określimy możliwości przyłączeniowe, już na wczesnym etapie projektu, co ułatwia samorządom planowanie inwestycji. Tworzymy modele bilansowania i narzędzia dla stabilnej i bezpiecznej pracy naszej sieci. Współpraca z samorządami jest dla nas kluczowa – to właśnie gminy mają ogromny potencjał w budowaniu świadomości energetycznej i tworzeniu społeczności energetycznych. Naszym celem jest wzmacnianie gospodarki, rozwój lokalnych społeczności energetycznych, a więc działania w interesie naszych klientów – mówi Maciej Mróz, Wiceprezes TAURON Dystrybucji ds. operatora.
– Pilotaż dla spółdzielni energetycznych wyznacza nowe standardy w postrzeganiu lokalnej energetyki, to impuls, który może trwale ją odmienić. BOŚ dostarcza gminom modele finansowe oparte na realnych przychodach spółdzielni, a nie na obciążaniu samorządowych budżetów. Wspólnie z WFOŚIGW oraz TAURON-em tworzymy mechanizmy, które pozwolą budować lokalne rynki energii i rozwijać OZE w sposób stabilny i dojrzały. Zachęcam gminy do udziału – to szansa na szybki start nowoczesnych, własnych źródeł energii – przekonuje Bartosz Kublik, Prezes Zarządu BOŚ S.A.
Integralnym elementem programu jest również wspólne modelowanie koncepcji przez ekspertów WFOŚiGW we Wrocławiu, TAURON Dystrybucji i BOŚ Banku, tak aby każda spółdzielnia była od początku zgodna z wymogami technicznymi, ekonomicznymi i prawnymi.
Transformacja na solidnych fundamentach
Projekt zyskuje szerokie zaplecze eksperckie i instytucjonalne. Powołano Dolnośląską Radę na rzecz Energii i Klimatu, która skupia przedstawicieli nauki, samorządów, biznesu i organizacji społecznych. WFOŚiGW podpisał również porozumienie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego dotyczące wspólnych działań na rzecz transformacji energetycznej regionu. Kluczowym partnerem merytorycznym został Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, który współtworzy komponent edukacyjny programu. W planach jest uruchomienie studiów podyplomowych poświęconych energetyce obywatelskiej i zarządzaniu lokalnymi wspólnotami energetycznymi.
Kształt programu
Program został zaplanowany w trzech etapach, odpowiadających kolejnym poziomom gotowości samorządów:
- Etap I – Koncepcja i planowanie – analiza potencjału energetycznego, bilansowanie zużycia, opracowanie koncepcji spółdzielni, działania edukacyjno–informacyjne.
- Etap II – Organizacja i rejestracja – przygotowanie formalnego utworzenia Spółdzielni Energetycznej,
- Etap III – Przygotowanie inwestycji – opracowanie dokumentacji przedinwestycyjnej do budowy Odnawialnych Źródeł Energii i systemów zarządzania (EMS), działania edukacyjno-informacyjne.
Budżet programu wynosi 5 mln zł, a maksymalne dofinansowanie dla jednego projektu to 1,25 mln zł. W zależności od etapu, beneficjentami mogą być pojedyncze gminy, grupy gmin lub istniejące już spółdzielnie energetyczne.
Celem pilotażu jest stworzenie powtarzalnych, modelowych spółdzielni energetycznych, które staną się punktem odniesienia dla innych regionów Polski.
Nabór wniosków i kolejne kroki
Nabór wniosków rusza już 24 listopada i będzie prowadzony do wyczerpania alokacji środków. Szczegółowe informacje oraz dokumentacja dostępne są na stronie internetowej Funduszu: www.wfosigw.wroclaw.pl
Kolejnym etapem programu będzie formalne zawarcie umów z gminami oraz rozpoczęcie prac, poświęconych modelowaniu bilansowania energii, finansowaniu inwestycji i aspektom prawnym tworzenia spółdzielni.